DILI – Indikasaun halakon osan estadu nian iha ministeriu edukasaun nakloke hafoin membru komisaun F parlamentu nasional asuntu edukasaun, saude no kultura, Deputada Ilda Maria fosai deklarasaun liu husi plenaria estraordinariu segunda semana liuba katak osan ho montante rihun $40 lakon iha gabinete ministeriu edukasaun nian.
“Hau hetan informasaun katak iha tinan 2009 osan lakon quatorze ka quinze mil (rihu $15) no foin dadauk ne’e, iha semana rua kotuk osan lakon tan vinte cinco mil (rihun 25),” dehan deputada bankada Fretilin ne’e iha plenaria.
Tuir Ilda katak staf feto ida gabinete ministru edukasaun Joao Cancio Freitas nian nebe kaer xave kofre derepenete lakon tiha no ba tiha Indonesia, tanba ninia inan aman ema Indonesia. Ilda hatete ministru kontrata hela mai servisu iha timor, to’o osan lakon la iha investigasaun ruma, derepente haruka ema ne’e ba tiha deit.
Nia husu membru governu ne’ebe akompaña iha plenaria ne’e karik bele hato’o ba premeiru ministru atu halo investigasaun. Tanba osan povu ninian fo arbiru deit no lakon arbiru deit maibe nunka iha investigasaun kona ba osan sira ne’ebe lakon iha gabinete membru governu sira ne’e.Nia dehan iha diskusaun orsamentu retifikativu iha duni osan ba capital menor atu sosa trasnporte ba ministeriu edukasaun ninian.
Hatan ba akuzasaun ne’e Ministru Edukasaun João Cancio Freitas hatete ne’e deklarasaun falsu tanba lei la permiti ministru sira atu kaer osan ho $1.000 ba leten.“Ne’e bosok tanba lei la permiti ami ministru sira atu kaer osan boot,” dehan João Cancio ba jornalista sira hafoin fo pose ba ofisial sira iha eis Balai Penataran Guru, Balide Dili bainhira husu nia kona-ba deklarasaun deputada Ilda ne’e..
Nia dehan osan ho montante $10 mil ka 15 ba leten ne’e lei la permiti atu ministru sira mak jere. Jestaun iha ministeriu finansa no ministeriu idak idak simu deit surat tahan.“Osan ne’e hotu tau iha ministeriu finansas halimar surat tahan deit, hatene mak osan cash deit hanesan, $1.000 ou $2.000 deit,” Joao Cancio.
Nia hateten osan cash ne’e iha ninia fatin duni, la’os lakon. Hanesan surat tahan ne’ebe responsabel husi ninia sekretaris mak hatene kona ba ida ne’e tamba nia la hatama surat tahan sira ne’e lolos.Joao Cancio konfesa katak nia rasik haruka inspector jeral halo investigasaun ba nia sekretaris ne’e maibe osan sira ne’e sekretaris selu hotu ona. Inspectur Jeral hola tia ona medidas no osan ne’e intrega ona iha ME no Sekretaris ne’e mundur diri husi nia kargu nudar sekretaris no sai husi gabinete.
Nia hatete agora laiha problema kona ba osan nee tanba sira nudar ministru lei la haruka sira kaer osan no la brani kaer osan to’o $25 Mill sira kaer so $.1000 ou $2.000 mak sira bele brani kaer.Nia dehan prontu atu ba prosesu to’o tribunal. Joao Cancio husu bainhira rona lia fuan ruma tenki investigasi labele naran koalia tamba ita iha lei.
Ministru hatete osan sira refere ba iha tinan 2009 nia foin sae ba ministru nia hatene $4 Mill nebe nia sae ba ministru no osan ne’e hodi halo kuartu ba eskoltu sira sosa kama no kulsaun maibe nia staf halo relatoriu despacho ba PM.
PM haruka inspector Jeral do Estado mai halo investigasaun no senhor ida ne’ebe levanta problema ne’e haruka tiha ona ba tribunal.“Ami deit fulan ida simu $1.300 deit satan osan bo’ot hanesan ne’e, ministeriu edukasaun halo operasaun ho deit osan $28 mill sira ne’e fahe ba ensino pre ekolar,ensino baziku,ensinu secundariu no ensinu superior no seluk tan,” nia hatete.
Entretantu Vice Ministru Edukasaun ME Paulo Asis Belo hatete katak osan iha gabinete ME la lakon maibe relatoriu deit mak seidauk mensiona osan ne’e. “Hau la hatene se osan ne’e lakon tanba ne’e iha gabinete politiku ministru,dehan vice miistru edukasaun ne’e ba jornalista sira foin lalais ne’e parkamentu nasional hafoin hasoru malu ho komisaun F Parlamentu nasional ne’ebe trata ba asuntu edukasaun,saudeno kultura.
Nia dehan bele akontese relatorius ne’ebe seidauk mensiona katak osan ne’e gasta ka la gasta,agora lakon ka la lakon ne’e hau la hatene ne’e senho ministru mak bele hatan tanba ne’e iha idak idak ninia gabinete tanba ne’e idak idak jere iha ninia gabinete, hau labele responde.
Nia parte hatete fiar katak osan ne’e la lakon maibe karik osan ne’e mak seidauk hatama deit iha relatoriu.( R1/E4)
Sem comentários:
Enviar um comentário