JORNAL BUSINESS TIMOR -- MATADALAN BA DEZENVOLVIMENTU EKONOMIA

27 de janeiro de 2011

Produs Paun Husi Batar

DILI - Ajênsia Japaun ba Kooperasaun Internasiónal (JICA) ho Ministériu Agrikultura no Peska servisu hamutuk halo projetu pilotu naran “Dezenvolvimentu ba Introdusaun Foun ProdusaunBatar”.
Projetu ne’e halo atu ajuda Timor Leste ne’ebé durante ne’e konsume hahan ne’ebé halo husi terigu ne’ebé haruka husi rai liur, atu bele komesa muda konsume fali hahan ne’ebé halo husi batar ut ne’ebé produs iha rai laran.
JICA ho MAP konkorda atu hala’o “Estudu ba Projetu Promosaun Agronegósiu iha Timor Leste”. Programa ne’e implementa ho durasaun husi Abril 2009 to’o Setembru 2011 husi Sanyu Consultant International hamutuk ema nain neen ne’ebé lidera husi Takanori Takatsuka.
Ida ne’e hanesan esforsu atu habelar metódu produsaun dosi husi batar. Pilotu ne’e diriji husi ONG Lokál, Centro do Desenvolvimento da Economia Popular; i implementa hosi paderia Sansam, padaria pão ida iha Dili.
Manajer Projetu CDEP, Agusto Guterres, padaria Sansam nia nain, Federico Sam no Operador Paderia Sansam servisu hamutuk ho MAP, Sanyu Consultant JICA nia ekipa estudu no Paderia Sansam.
Liu husi komunikado ne’ebe diario ne’e asesu, horseik CDEP dezenvolve pão ne’ebé halo hosi batar i produsaun balu ne’ebé halo hosi batar, ne’ebé iha potensial atu bele sai popular iha nasaun tomak nia laran.
Tema sira ne’ebé atu verifika inklui: (i) ezame ba variadade batar lokál atu bele determina ninia potensial
ba produsaun fariña (ut); (ii) uza fariña batar lokál nian hodi troka fali fariña terigu (gandum) rai liur nian hodi halo produsaun foun ( ezemplu; pão, krupuk batar, sst); i (iii) buka informasaun kona ba produsaun batar iha rai laran, folin no fabrika batar. Wainhira susesu ona iha Dili, sei introdus iha Same no Baucau.
Tamba pão 100 % halo hosi farina (gandum) I konsume iha Timor laran tomak, experimenta inisial ida atu foka liu ba halo dosi ho mistura oi-oin ne’ebé hosi fariña batar no terigu (gandum). Prinsipalmente fulan Abril i Maiu halo perfis de fariña no dezenvolve dosi foun.
Experimenta gosto hala’o tiha hosi panel hamutuk ema nain 10, sira mak avalia batar ida ne’ebé mak proprio liu, fariña (gandum) ne’ebé mistura, midar ho batar nia variadade. Bazeia ba experimenta gosto, panel sei hili pão batar ne’ebé mak diak liu ba teste de merkadoria.
Tuir planu teste de merkadoria sei hala’o iha fulan Maiu ho Juñu. Produsaun komersial antisipa atu bele halao’o durante fulan Jullu. Espera katak pão ne’ebé halo husi batar sei disponivel ba konsumidores
sira iha Dili iha fulan Agustu ba oin. Bazeia ba esperiensia iha Dili , pão husi batar ne’e sei introdus iha Same iha fulan Setembru i iha Baucau iha fulan Otubru. Ikus liu , produsaun foun hosi batar ne’e sei aumenta rendimentu ba Timor Leste.

Sem comentários: