JORNAL BUSINESS TIMOR -- MATADALAN BA DEZENVOLVIMENTU EKONOMIA

28 de janeiro de 2011

GTZ Fo Treinamentu Ba Ekstensionista Sira

BAUKAU – Ajensia GTZ husi Alemaña semana foin lalais ne’e fo treinamentu kona-ba kuda hare no estimasaun produtu hare ba ekstensionista sira nebe organiza husi ajensia FAO no ministeriu agrikultura no peska nian.

Treinamentu ba ektentensionista nee halao durante loron rua iha salão encontro Canossa ho partisipante
mai hosi distritu lima, Baucau, Manatuto, Aileu, Ermera no Oecusi.
Koordenador Farming System hosi agencia GTZ Benjamin Guterres nebe fo treinamentu ba ekstensionista sira informa katak FAO no MAP nebe organiza treinamentu ne’e konvida nia nudar treinador, hodi koalia konaba estimasaun produtu liu-liu konaba hare.

Benjamin hatete métodu tolu nebe nia aprezenta ba partisipante sira. “Primeiru ita uza halo nusa sura hare musan, hare nia fulin, hare ninia klobor, depois mak ita halo estimasaun konaba produtu. Segundu ita koa hare metru kuadrado ou 25 metro quadrado depois tetu, iha nee hetan kilu hira foin ita estima ba produtividade kada hektare. Terseiru aprezenta konaba tetu hare natar ulun tomak nebe agrikultor sira iha, por exemplo
natar ulun ida ou hektare ida ita tetu tomak agrikultor sira hetan lata hira, depoisde ida nee ita kali ba natar nia luan nebe iha suku ida nia laran.”

Ba ekstensionista sira, nia prefere liu opsaun terseiru. Benjamin fo razaun tanba ida nee bele minimiza ninia erru nee bele garantia maizumenus besik ka mendekati produsaun nebe iha suku laran.
“Por exemplo iha suku A nia iha natar hektare 1000, entaun natar ulun ida hetan produsaun tonelada haat kali ba 1000 hetan tonelada rihun haat iha suku nee nia laran,” nia hatete. Benjamin fo hanoin ba ekstensionista sira bainhira halo estimasaun tenke konvida xefe aldeia, xefe suku ho administrador subdistritu para bele garantia ninia evidensia katak suku ida nee iha ninia produsaun hetan hanesan nee.
“Atu nunee bainhira extensionista sira halo relatório ba subdistrito, distrito no nasional ho dadus nebe que besik los ou mendekati kebenaran nian,” nia hatete.

Koordenador System Farming husi ajensia GTZ nee fo motivasaun ba ekstensionista sira atu uza métodu terseiru nian ba agrikultor sira. Tuir nia, bainhira hatudu ida ne’e agrikultor sira sei fiar, kompara ho koileta hare ho sistema ubinan nebe uza metru ida ka rua.
Atu nunee bainhira relatório ba nasional karik relatóriu ida nebe loos hodi nunee oinsa evita importasaun foos MTCI nian.Durante nee parte GTZ implementa ona métodu terseiru nee iha fatin barak iha Baucau laran nebe parte agrikultor mos uza ona.    (KB-1)

Sem comentários: